Đồng hồ Hand Winding là gì? Ưu nhược điểm cần cân nhắc

Đồng hồ Hand Winding chỉ cần một thao tác vặn núm để tích trữ cót là cỗ máy cơ học đã có thể vận hành chính xác. Vậy cỗ máy này có gì đặc biệt?

Tìm hiểu đồng hồ Hand Winding là gì?

Đồng hồ Hand Winding (hay còn gọi là đồng hồ lên cót tay) là dòng đồng hồ cơ hoạt động bằng cách vặn núm để lên dây cót, thay vì sử dụng pin hoặc tự động lên cót như cỗ máy Automatic.

Tuy nhiên, ngày nay đồng hồ Automatic có thể kết hợp cùng Hand Winding (lên cót tay), giúp người dùng linh hoạt hơn trong việc duy trì năng lượng cho bộ máy. Điều này đặc biệt tiện lợi khi đồng hồ không được đeo thường xuyên, vì có thể lên cót thủ công để đảm bảo hoạt động ổn định mà không cần chờ chuyển động cổ tay.

Cận cảnh bộ máy đồng hồ Hand Winding

Mỗi lần vặn núm, năng lượng sẽ tích trữ trong dây cót và duy trì hoạt động của bộ máy trong khoảng 24 – 48 giờ. Hệ thống này yêu cầu người dùng xoay núm điều chỉnh mỗi khi đeo cho đến khi cảm thấy hơi chặt, báo hiệu dây cót đã được nạp đầy.

Đọc thêm: Cấu tạo của đồng hồ cơ

Đồng hồ Hand Winding hoạt động như thế nào?

Đồng hồ Hand Winding hoạt động hoàn toàn dựa vào cơ chế lên dây cót thủ công. Khi người dùng xoay núm vặn, năng lượng được truyền đến dây cót – một lò xo mỏng cuộn bên trong hộp cót.

Khi núm vặn quay, bánh răng kết nối với nó sẽ kéo căng dây cót, tích trữ năng lượng. Để tránh dây cót bị nhả ra đột ngột, một cơ chế giữ cót giúp kiểm soát quá trình này.

Sau khi dây cót đã được lên căng, nó sẽ từ từ nhả ra, truyền năng lượng qua hệ thống bánh răng và bánh xe bên trong đồng hồ. Quá trình này giúp các kim chuyển động, hiển thị thời gian một cách chính xác.

Bánh xe cân bằng đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết chuyển động của năng lượng. Nó dao động qua lại nhờ sợi tóc (hairspring), giúp bộ máy hoạt động đúng nhịp và duy trì độ chính xác.

Nếu không lên dây cót thường xuyên, năng lượng cạn kiệt, cỗ máy sẽ dừng hoạt động. Vì vậy, người đeo cần vặn núm chỉnh cót hàng ngày, thường là khoảng 15-20 vòng, để đảm bảo máy luôn chạy ổn định.

Cận cảnh chuyển động bộ máy đồng hồ Hand Winding khi lên dây cót

Ưu nhược điểm của đồng hồ Hand Winding so với Automatic

1. Ưu điểm

Thiết kế mỏng hơn: Do không có rotor như dòng Automatic, dòng Hand Winding thường mỏng hơn khoảng 2/3, tạo cảm giác thanh lịch và tinh tế.

Bảo trì và sửa chữa đơn giản hơn: Việc không có rotor giúp bộ máy lộ rõ các chi tiết bên trong, dễ dàng bảo trì và sửa chữa hơn trong thời gian dài.

Thời gian trữ cót lâu hơn: Ở cùng phân khúc, Hand Winding thường có mức dự trữ năng lượng tốt hơn so với Automatic. 

Ví dụ:

Jaeger-LeCoultre Reverso Tribute (Hand Winding, Caliber 822/2): 45 giờ

Jaeger-LeCoultre Master Control Date (Automatic, Caliber 899): 42 giờ

Tầm nhìn rõ ràng vào bộ máy: Nếu thiết kế có mặt lưng kính, người đeo có thể quan sát toàn bộ cơ chế hoạt động mà không bị rotor che khuất.

Giá trị truyền thống và nghệ thuật: Việc tự lên dây cót mang đến trải nghiệm kết nối với bộ máy cơ học, giúp người đeo cảm nhận rõ hơn vẻ đẹp của cỗ máy thời gian.

Tính sưu tầm cao: Đồng hồ Hand Winding mang giá trị truyền thống, được sản xuất với số lượng ít và thường chỉ xuất hiện trong các dòng cao cấp của thương hiệu danh tiếng như Patek Philippe, A. Lange & Söhne, Vacheron Constantin.

Nhờ sự hiếm hoi và tinh xảo trong chế tác, những mẫu này có giá trị cao hơn so với Automatic cùng thương hiệu, trở thành lựa chọn yêu thích của các nhà sưu tầm.

2. Nhược điểm

Cần lên dây cót thường xuyên: Tối thiểu hai ngày một lần đối với sản phẩm sử dụng máy ETA. Điều này có thể gây bất tiện cho những ai muốn sự tiện lợi và không muốn phải thao tác hàng ngày.

Gioăng núm vặn dễ bị mòn: Việc lên cót quá căng có thể khiến dây cót bị đứt, núm vặn bị chờn hoặc cong vênh, ảnh hưởng đến độ bền của gioăng và làm giảm khả năng chống nước của đồng hồ. Do đó, khi lên cót, người đeo cần cảm nhận lực xoay hoặc đếm số vòng để tránh vặn quá mức.

Không phù hợp với mọi phong cách: Dòng lên dây cót tay thường mang phong cách cổ điển, tinh tế, có thể không phù hợp với những ai yêu thích thiết kế thể thao hoặc hiện đại với nhiều tính năng tiện ích.

Nếu bạn đam mê vẻ đẹp truyền thống của đồng hồ Hand Winding nhưng lo ngại sự bất tiện của nó, nhiều thương hiệu hiện nay đã cho ra mắt các mẫu kết hợp cả hai cơ chế Automatic và Hand Winding, mang đến sự linh hoạt hơn trong trải nghiệm sử dụng.

Hướng dẫn cách lên cót đồng hồ Hand Winding

Bước 1: Đặt đồng hồ xuống bề mặt phẳng

Trước khi lên dây cót, hãy nhẹ nhàng tháo đồng hồ ra và đặt lên một bề mặt phẳng hoặc giữ chắc trong tay. Điều này giúp giảm áp lực lên núm vặn và bảo vệ bộ máy khỏi những tác động không mong muốn.

Bước 2: Xác định vị trí núm vặn

Xác định vị trí núm vặn của đồng hồ. Núm thường có nhiều nấc, nhưng để lên dây cót, hãy đảm bảo nó vẫn ở vị trí sát với vỏ đồng hồ mà không kéo ra.

Bước 3: Xoay núm vặn theo chiều kim đồng hồ

Dùng hai ngón tay xoay nhẹ nhàng núm vặn theo chiều kim đồng hồ (hướng từ 6 giờ lên 12 giờ). Tùy vào bộ máy, bạn có thể xoay khoảng 20 – 40 vòng để đồng hồ tích đủ năng lượng hoạt động trong 24 – 48 giờ. Tránh vặn quá nhanh hoặc quá mạnh để không làm hỏng dây cót.

Lưu ý: khi lên dây cót nghe tiếng “rẹt rẹt” trong bộ máy thì đã lên đúng cách. Nếu xoay không đúng chiều thì không nghe tiếng động hoặc rất nhỏ và không nặng như xoay đúng.

Bước 4: Dừng lại khi cảm thấy căng tay

Khi vặn đến điểm có cảm giác hơi nặng tay, hãy dừng ngay. Không nên cố xoay thêm vì có thể làm đứt dây cót hoặc ảnh hưởng đến cơ chế vận hành bên trong.

Bước 5: Kiểm tra hoạt động của đồng hồ

Sau khi lên dây cót, hãy quan sát kim giây hoặc các chức năng khác để đảm bảo đồng hồ đã hoạt động ổn định. Nếu kim không chạy, có thể bạn cần kiểm tra lại cách lên cót hoặc mang đến trung tâm bảo hành để được hỗ trợ.

Cách lên cót đồng hồ Hand Winding

Những điều cần biết khi sử dụng đồng hồ Hand Winding

Tháo đồng hồ ra khỏi tay trước khi lên cót, vì nếu vặn khi đang đeo, góc vặn không chuẩn có thể làm hỏng bộ máy.

Núm vặn có 3 mức:

• Mức 1 (sát mặt đồng hồ): Máy chạy bình thường.
• Mức 2: Chỉnh ngày, thứ (nếu có).
• Mức 3 (kéo ra xa nhất): Chỉnh giờ, phút.

Hãy vặn núm lên cót một cách chậm rãi và nhẹ nhàng. Khi cảm nhận được độ căng vừa đủ, dừng lại ngay để tránh làm đứt dây cót. Số vòng vặn lý tưởng sẽ tùy thuộc vào từng bộ máy, vì vậy bạn nên tham khảo hướng dẫn từ nhà sản xuất để đảm bảo độ bền và hiệu suất tối ưu.

Nhìn dây cót bên trong: Khi thấy nó căng đầy, các vòng dây khít lại thì dừng vặn.

Một số mẫu hiện đại có cơ chế bảo vệ, dù vặn quá tay cũng không bị hư.

Nếu lỡ vặn quá mạnh và cảm thấy núm bị căng cứng hoặc dây cót không nhả ra, hãy mang đến trung tâm sửa chữa ngay.

Tìm hiểu thêm: Thuật ngữ bộ máy

Hồng Liên
Duyệt bởi Ngọc Yến